drama, thriller
Henry Alex Rubin, VS 2012
Taal: engels – ondertiteling: nederlands
Henry Alex Rubin maakte de thriller Disconnect over de schaduwkant van sociale media. Het zou geweldig zijn als mensen hun fouten konden uitwissen.
'Mijn film gaat over mensen, valt filmmaker Henry Alex Rubin met de deur in huis. Hij gaat over mensen en niet over ideeën.
Rubin is in Amsterdam ter gelegenheid van de Nederlandse première van Disconnect, een ensemblefilm over de schaduwzijde van de virtuele contacten die we via sociale netwerken onderhouden. En nu heeft hij al de hele dag gepraat over het PRISM-schandaal, de onthullingen over de aftappraktijken van de Amerikaanse geheime dienst.
Ik wil niet dat mensen Disconnect nu gaan zien als een antitechnologiefilm, dat zou een oppervlakkige reductie van de film zijn.
De technologie is een MacGuffin, een afleidingsmanoeuvre. Als je alle technologie weghaalt, heb je nog steeds een goed verhaal over mensen die ernaar hunkeren om contact met de ander te maken. De technologie is een megafoon, ze versterkt hun verlangen.
We wilden een spannende film maken en dan heb je dramatische gebeurtenissen nodig. Maar de reden dat deze mensen in de problemen komen, is dat ze niet helemaal eerlijk tegen elkaar kunnen zijn, dat ze niet met elkaar kunnen communiceren. Dat komt niet door technologie. Diefstal, pesten, eenzaamheid, seksueel misbruik, dat is allemaal zo oud als de mensheid. De anonimiteit en de laagdrempeligheid van internet hebben dingen misschien wel makkelijker gemaakt. Maar het zit allemaal in de menselijke natuur.
We hebben nooit eerder 1.000 mensen in onze broekzak gehad die met een druk op de knop dichtbij te halen zijn, in welke tijdzone of welk werelddeel ze zich ook bevinden, zoals nu mogelijk is dankzij sociale media. En als je denkt dat die duizend mensen allemaal je beste vriend zijn, dan zegt dat vooral iets over wie jij bent. Ik ken mensen die de hele tijd op hun telefoon kijken en anderen die hem in hun tas laten zitten. Zelfde apparaat, verschillende mensen.
Eric Schmidt van Google was een van de eersten die verklaarde dat Disconnect geen antitechnologiefilm is. Ik ben alleen maar blij als de film discussie losmaakt. Het angstaanjagende van systemen als PRISM is dat die data op zich niets betekenen, ze krijgen alleen maar betekenis in de handen van politici die het willen gebruiken tegen politieke tegenstanders. Maar aangezien de meeste mensen geen politici zijn, hebben ze dat niet in de gaten. Ze zeggen: 'Als je niks fout doet, heb je niks te verbergen.' Maar wat 'fout' is hangt af van aan welke kant je staat. En dat kan door de tijd heen veranderen. Als die informatie wordt misbruikt, is het te laat. Het fundamentele verschil tussen ons en onze kinderen is dat wij fouten hebben kunnen maken toen we jong waren en dat zij de rest van hun leven achtervolgd worden door elke dronken foto die ooit op internet is geplaatst. Het zou geweldig zijn als mensen hun fouten konden uitwissen, of de macht over hun eigen leven en de integriteit van hun identiteit zouden kunnen terugkrijgen. Maar ik vraag me af of dat mogelijk is. Aan de andere kant heeft internet zijn eigen controlemechanismen in de vorm van hackers en activisten die zichzelf Anonymous noemen. Ze vertegenwoordigen met elkaar een soort collectief geweten. Dat vind ik heroïsch.
Perfect getimede internetfilm Disconnect. Regie: Henry Alex Rubin. Met: Jason Bateman, Hope Davis, Jonah Bobo. In: 17 bioscopen. De timing is geweldig. Net nu mensen zich door het PRISM-schandaal beginnen te realiseren hoeveel van hun burgerrechten ze hebben opgegeven voor onbeperkte toegang tot de vrijheid en de verlokkingen van het 'world wild web', het nieuwe wilde westen, komt de thriller Disconnect in Nederland uit. Hierin maken we in mozaïekfilmstijl kennis met verhalen over mensen die naar contact hunkeren, dat online denken te vinden en daarmee een deel van zichzelf dreigen te verliezen. Hoewel we de film volgens regisseur Henry Alex Rubin nadrukkelijk niet als een antitechnologiefilm moeten opvatten, inspireert hij wel de discussie over de rol van de virtuele wereld in ons leven.
(Dana Linssen in NRC 19-06-2013)