Alan Turing (1912-1954) is de geestelijke vader van zowel de computer als de kunstmatige intelligentie. Het belang van de Britse wiskundige voor de informatica is net zo groot als die van Newton voor de natuurkunde. In 2012 is het precies honderd jaar geleden dat Turing werd geboren, vandaar dat dit jaar is uitgeroepen tot het Alan Turing-jaar.
Turing is misschien wel de enige persoon ter wereld die baanbrekende bijdragen heeft geleverd aan drie takken van intelligentie: menselijke-, kunstmatige- en militaire intelligentie. Zijn werk strekt zich uit over de wiskunde, de logica, de informatica, de filosofie, de natuurkunde en zelfs de biologie.
In 1936 bedacht Turing een hypothetische machine − de Turingmachine − die de theoretische basis is van ons moderne begrip van een computer die niet alleen kan rekenen, maar alle soorten gedigitaliseerde informatie kan verwerken. Turing voorzag de grote rol van software “voor elk bekend proces”. Werp een blik op je smartphone, laptop of tablet-pc en sta er even bij stil dat het allemaal exotische uitdossingen zijn van een bedrieglijk simpele Turingmachine.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde hij een cruciale rol bij het kraken van de geheime Duitse Enigmacodes. Historici schatten dat het kraken van de Enigma de Tweede Wereldoorlog met twee jaar heeft bekort. In 1950 stelde hij de Turingtest voor als een manier om te bepalen of een computer kan denken. De Turingtest heeft zelfs een cultstatus in de populaire cultuur verworven.
Turings persoonlijke leven wrong aan alle kanten. Als tiener was hij verlegen en teruggetrokken. Heel zijn leven zou hij sociaal onhandig blijven. In 1952 werd Turing opgepakt voor het hebben van een homoseksuele relatie, destijds nog een misdaad in Groot-Brittannië. Hij werd veroordeeld tot een hormoontherapie van een jaar om zijn homoseksualiteit te onderdrukken. Twee jaar later werd Turing dood in zijn bed gevonden. Geïnspireerd door een scène uit Sneeuwwitje had hij zelfmoord gepleegd door een appel in cyanide te dopen en daar een paar happen uit te nemen. Of zaten de Britse veiligheidsdiensten hier achter?
Kortom, in deze lezing alles wat je altijd al had willen weten over het werk en leven van het genie Alan Turing.
Dr. ir. drs. Bennie Mols studeerde o.a. technische natuurkunde aan de TU/e en is wetenschapsjournalist en publicist. Onlangs verscheen van zijn hand het boek Turings Tango – Waarom de mens de computer de baas blijft.