Op woensdag 7 februari vond de lezing Dr. Netflix: Black Mirror plaats. Programmamaker David Ernst organiseerde het en schreef er de volgende recap van.
Als programmamaker bij SG is het zaak dat je voelsprieten hebt, antennes die aanvoelen welke zaken er spelen in die Umwelt, de ons omringende maatschappij, wat er leeft bij studenten. Ondergetekende kwam laat onder zijn steen vandaan met betrekking tot de serie die het spits afbeet in onze lezingencyclus ‘Dr. Netflix’: Black Mirror. De serie loopt al sinds 2012 (eerst Channel Four, daarna Netflix) maar verscheen pas vorig jaar op mijn radar en pas een week voor ons programma (dat straks besproken wordt) voor het eerst bekeken. Dan ook maar checken ook, gewoon beginnen, hoewel de serie anthologisch is (elk verhaal staat op zichzelf), met Season 1, Episode 1.
DAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAMMMMMMMMMMMMNNNNNNNNNN: I was flabbergasted. De Britse premier wordt uit zijn bed gebeld om een videoboodschap te bekijken: de überpopulaire prinses was ontvoerd en sprak een boodschap in voor de premier namens de ontvoerder: hij moest die dag klokslag 4 uur, volgens hele specifieke technische eisen, live on national televisie een varken neuken. Hoe verzin je zoiets? De maatschappelijke notie in deze episode was ‘viralness’, ‘de beïnvloeding van de publieke opinie door Internets’, ‘de kracht van YouTube, Twitter, Facebook, filmen met mobieltjes en op de achtergrond hoe bijvoorbeeld een groepering als IS daar ook gebruik van maakt’. Tenminste, daar ging het volgens mij over, en hey, hoe je iets beziet is natuurlijk subjectief, maar de seriekijker is natuurlijk ‘een god in het diepst van zijn gedachten.’
Dan maar meteen skippen naar episode 3, als het toch niet uitmaakt in welke volgorde je Black Mirror bekijkt (alhoewel ik er nu al naar neig, zonder ook maar iets van de laatste 2 seizoenen gezien te hebben, de Britse afleveringen te prefereren). Ik vond dat plaatje op Netflix bij die episode er leuker uitzien dan het plaatje bij 2, zo simpel kan het soms zijn. Ook hier weer mindstruck bij ‘The Entire History of You’, die dan wel de premisse heeft van een camera in je oog dat alles wat je registreert opslaat én dat je dat dan ook kan terugkijken, mij gewoon een mensliches, all zu mensliches drama liet zien wat er in het heel kort op neerkomt: al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel en dat vreemdgaan altijd alleen maar verliezers heeft. Maar hey, who cares about mijn Black Mirror-meningen, het gaat om het plaatsen van Black Mirror in een wetenschappelijk perspectief. Netflix and chill? Netflix and Science!
Enter woensdagavond 7 februari. Een afgeladen Blauwe Zaal, maar 2 mensen die nog nooit een episode hadden gezien, de rest fans. Wat kregen ze te horen van Dr. Edwin van Meerkerk (natuurlijk een dr., hence the title Dr. Netflix, cultuurwetenschapper Radboud universiteit) en Frank van Caspel (filosoof en superfan)? Nou, niet ‘Things from Black Mirror that came true.’
Maar wat dan wel? Bevlogen sprekers en een nog bevlogener discussie tussen sprekers en publiek van best hoogstand niveau. “We hebben natuurlijk mensenrechten, dieren krijgen steeds meer rechten, wordt het niet dat tijd dat onze avatars rechten krijgen?” Voordat alle discussiepunten aan bod kwamen ging Edwin van Meerkerk eerst uitvoerig in op een aantal zaken zoals de definiëring van ‘Quality TV’ en de duiding van Black Mirror als een dystopische televisieserie. Maar hey, dit is geen boekbespreking of CKV-verslag. Ik ga gewoon wat quotes van Edwin van Meerkerk plaatsen en oh ja,…… I love cultuurwetenschappers.
“tegelijk met George Orwells 1984 verschenen in de Sovjet-Unie romans die sterke parallellen vertonen met 1984, maar die voor hun bedoelde lezerspubliek niet een toekomstige nachtmerrie, maar een dagelijkse realiteit vertegenwoordigden. Die romans zijn en waren voor het westen dystopieën, maar waren voor de mensen uit Rusland fictief gemaakte politieke aanklachten.”
“Black Mirror is een duidelijke pendant van deze near-future SciFi. Zoals de iconische sf-auteur William Gibson het zei: “The future is already here, it’s just not evenly distributed”.
“Het idee dat iets niet-menselijk kan denken is een oude vrees.”
“Het Superpanopticon is een vorm van surveillance die zich niet beperkt tot passieve registratie, zoals bewakingscamera’s, maar die ontstaat door de actieve inbreng van degenen die worden geobserveerd, kortom: het verdienmodel van GAFA (Google, Apple, Facebook en Amazon).”
“In het laatste seizoen van Black Mirror komt het volgende een aantal keren aan de orde: Een virtuele wereld zet alle natuurwetten op zijn kop: hier is alles mogelijk, vooral ook je ergste nachtmerries.”
Hey, bovenstaande doet geen recht aan het verhaal van Van Meerkerk, want uit het verband gehaald van een coherent verhaal met allerlei verwijzingen naar literatuur, films, filosofen én Black Mirror-afleveringen, maar ja, had je er maar bij moeten zijn ….
En call me a total NOOB, maar Van Meerkerk wees ons ook nog op betekenis van het woord ‘Black Mirror’. Pak je telefoon maar, nee, niet aanzetten en kijk maar naar het scherm. Ik wist dat niet, maar ja, ik heb dat ding ook meestal aan staan.....
David Ernst
Programmamaker Studium Generale